♣ ลืม..รัก..ความเข้าใจ ♣

ใครว่ารอยแผลในใจคน แปร เปลี่ยนได้รวดเร็วราวดั่งสายลมที่กำลังพัดผ่าน แต่เปล่าเลยมันไม่ได้แปรเปลี่ยนไปไหน มันยังคงฝังรากลึกลงสู้ใจคนไม่มีวันจบสิ้น ไม่มีวันไปไหนเปรียบได้ดังคนรักหวงของก็ไม่ปาน

บางที่การลืมสิ่งใด ก็ไม่ได้ง่ายดายนักอย่างที่ปากว่า ไม่ว่าจะโกรธหรือเกลียดแค่ไหน คนเราก็ไม่ อาจที่จะลืมมันได้ลง ไม่เลยสักครั้งและก็เหมือนเก่า พูดแบบเดิม กระทำแบบเดิม เก็บของคนที่เราทั้งโกรธ แล้วก็ทั้งเกลียดเอาไปทิ้งบ้าง ทั้งที่รู้ว่าก็ทิ้งมันไม่ลง เผามันไม่ได้อยู่ดี

เพราะอะไรนะหรือ คำ ถามแบบนี้จะมีใครตอบแทนได้บ้างไหมนอกเสียจากร่างกายแล้วก็หัวใจตัวเองเท่า นั้นที่จะเป็นผู้ตอบ ใครหลายๆ คนอาจจะไม่ต้องการคำตอบ เพราะรู้ดีในสิ่งที่กระทำ รู้ดีว่ายังไงก็ยังรัก และลืมไม่ลง ยังไม่พร้อม ยังห่วงใย และทุกอย่างที่ร่างกายและใจจะสรรหาเอามาเพื่อเป็นเหตุผลและเกาะป้องกันตัว เอง

ความรักมักมาพร้อมเหตุผล แต่ไม่เคยมีคนไหนที่จะเข้าใจความรักได้ดีเท่ากับ การได้ลองรักกับใครสักคนที่เราพร้อมที่จะมอบความรักให้โดยไม่มีอะไรมาเป็น ตัววัดค่าของความรัก

แต่บางครั้งความรัก อย่างเดียวคงไม่พอสำหรับการใช้ชีวิตคู่ ต้องใช้ความเข้าใจซึ่งกันและกัน ด้วย และมันก็ยังคงต้องมีปัจจัยอะไรหลายๆ อย่างเข้ามาร่วมด้วย

ความรักเป็นเรื่อง ของคนสองคน ที่จะสามารถข้ามผ่านอุปสักนับร้อยและพันเพื่อที่จะเข้ามาใช้ ชีวิตร่วมกัน อย่าปล่อยให้อุปสักเพียงเล็กน้อยมาทำให้ชีวิตทั้งชีวิตหายไป เรียกร้องมันกลับคืนมา เพื่อต่อลมหายใจของเราให้ยาวนานที่สุกเท่าที่เราจะทำได้ เพราะมันไม่ใช่เรื่องน่าอาย ถ้าตอนนี้จะบอกว่า " รัก" กับใครสักคนที่อยู่ข้างกาย

♣ วันนี้...เหนื่อยเกินไป ♣

คน เรานี่....เห็นแก่ตัวเนอะ

แค่ความเหงา ขาดสติ ของตัวเอง
แล้วก็ทำ อะไรลงไป....

คนดี...ที่ไม่ใช่
คนที่น่าจะใช่...ก็ดันไม่เข้ามาซะ ที

คนที่เราทำเย็นชาใส่...ขอให้รู้เถอะ
ว่าเพราะเราเห็นแก่ความ รู้สึกของเค้า
ถ้าหาก"ไม่ใช่" เราก็จะทำให้เค้ารู้ทันที
เราก็ไม่กล้า ล้อเล่น กับความรู้สึกของคนที่จริงจังหรอก

แต่ถ้าเรารู้สึกได้ ว่าเค้าคงไม่ได้อะไรกับเรามากมาย
เดี๋ยวนี้ก็มีเยอะแยะ หยอดไปเรื่อย ๆ
เรา ไม่ว่ากันหรอก ทุกคนก็มีสิทธิเลือก
แต่เราเองก็อดไม่ได้ ที่จะปล่อยให้ความเหงาเข้ามาบงการบ้าง
เพราะเรารู้ว่า ไม่ว่าทำอะไรไป
มัน ก็ไม่มีผลอะไรมากมายกับเค้านักหรอก

คนเหงา...บางทีก็ทำร้ายคนอื่น
เหมือน ฆาตกรโรคจิตที่รู้ทั้งรู้...แต่ก็ยังทำ
รู้ตัวเองดีที่สุด ว่ามันไปต่อไม่ได้
แต่ก็ยังทำลงไป...เพราะแค่ความพอใจชั่วครู่
ที่ได้ รู้สึกว่ายังมีคนที่แคร์เราอยู่บ้าง

เหนื่อยแล้ว...
รู้ทั้งรู้ ว่าวันนึง ความรักมันก็คงต้องทำให้ใจเหนื่อย เสียน้ำตาอีก
แต่ก็ยังอดไม่ ได้...ที่จะรอคอยมัน
ยังอยากจะรัก เชื่อใจใครสักคน...ได้อีกครั้ง

ใบไม้หนึ่งใบ....กับผู้หญิงในหนังสือ

เพียงสายตาที่มองไปเจอต้นไม้ใหญ่ ทอดเงาลงสู่ผืนดิน
มอบความร่มรื่นให้แก่ธรณีที่ให้กำเนิด สายฝนร่วงอยู่ข้างนอกนั่น
ประดุจดั่งน้ำหล่อเลี้ยง ชีวิตที่แล้งล้าหลายต่อหลายชีวิต ธรรมชาติสร้างและทำสิ่งที่ดีทีสุดเสมอ
หัวใจ ก็เกิดคำถามแล้วความสงสัยก็เริ่มต้นขึ้น

จะใช้เวลานานเท่าไหร่นะ ที่ใบไม้สักใบ ดอกไม้สักดอก
จะผลิออกจากก้าน....เติบโต....เบ่งบาน.... เปลี่ยนสี....และร่วงหล่น

หนึ่ง วัน..... หนึ่งสัปดาห์..... หนึ่งเดือน..... หรือมากกว่านั้น

บาง ทีอะไรบางอย่างก็เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว และจบลงอย่างรวดเร็วเช่นกัน
แต่ บางทีบางสิ่งอาจคงอยู่เนิ่นนานกว่านั้น

ถ้าเพียงเรามีเวลาสักนิด เวลาที่ยาวนานกว่านี้อีกสักหน่อย เพื่อที่จะมองดู สังเกต
เราคงจะตอบคำ ถามง่าย ๆ ข้อนี้ได้ แต่บางทีบางสิ่งเราก็อาจไม่มีเวลายาวนานขนาดนั้น
ไม่ มีเวลาจะสังเกตใบไม้สักใบ ใครสักคน และสังเกตหัวใจของตัวเอง ก่อนที่จะตอบคำถาม
เพราะคนถามเขารีบเร่งอยากได้คำตอบเหลือเกิน เราเองก็จำเป็นจะต้องตอบคำถามนั้นทันที

คำตอบของบางคนอาจถูกต้อง คำตอบของใครหลายคนอาจผิด เพราะเขาไม่มีเวลาสังเกตให้นานพอ

ถ้าจะให้ เปรียบเทียบฉันว่า "ผู้หญิงเป็นเหมือนหนังสือเล่มหนึ่ง"
หนังสือที่ผู้ชาย หลายต่อหลายคนอยากอ่านเพียงเพื่อต้องการรู้ตอนจบ
พวกเขามักอ่านผ่าน ๆ พอให้จับใจความได้ และรีบเร่งให้ถึงตอนจบอย่างรวดเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้

ใช่ --ไม่ใช่ -- เป็น --ไม่เป็น --ได้ --ไม่ได้ --รัก --ไม่รัก

พวกเขาใส่ใจกับตอนจบเหล่านั้นจนลืมที่จะ เก็บรายละเอียดมากมายที่บรรจุอยู่ในหนังสือ
พวกเขารีบจนลืมที่จะเปิด หน้าหนังสือแต่ละหน้าด้วยความทะนุถนอม เขาคงลืมคิดไปว่าหนังสือนั้นบอบบางเพียงใด

ใครบางคนทำหนังสือหลาย เล่มฉีกขาด แต่เขาไม่มีความใส่ใจพอจะย้อนกลับมาปะรอยขาดนั้น
เมื่อเขา ได้อ่านมจนถึงตอนจบแล้วไม่ได้อย่างที่ใจหวัง เขาก็ทิ้งขว้างอย่างไร้ค่า
ใคร อีกหลายคนที่หยิบหนังสือขึ้นมา ....เปิดหน้าแรก....ข้ามไปหน้าสุดท้าย....ไม่ได้ดั่งใจก็วางไว้ดังเดิม

ฉัน ว่าผู้หญิงทุกคนคงจะรอคอยใครสักคน ที่จะหยิบหนังสือขึ้นมาด้วยความใส่ใจ
ตั้งใจ อ่านแต่ละหน้าอย่างใจเย็น ซึมซับบทกวีงดงามที่บรรจงเขียนด้วยถ้อยคำที่ไพเราะ
และค้นหาความหมายที่ แท้จริงของหนังสือเล่มนั้น

ฉันคิดว่ามันคงดีนะถ้าหากเราจะมีเวลาสัก ชั่วอึดใจ เพียงช่วงเวลาที่มากพอจะสังเกตใบไม้สักใบ
ผลิออกจากก้าน เติบโต เปลี่ยนสี และร่วงหล่น เพื่อให้ทั้งผู้หญิงและผู้ชายได้เรียนรู้
ทำ ความรู้จักซึ่งกันและกัน เพื่อคำตอบที่ถูกต้อง ตรงใจของทั้งสองฝ่าย
เพื่อ ที่จะได้เลือกคนมายืนข้างกายได้อย่างถูกต้อง

และถ้ามีคนตั้งคำถาม แก่ฉัน ฉันจะไม่เร่งรีบให้คำตอบใครในช่วงเวลาที่จำกัด
และถ้าต้องตอบ จริง ๆ คำตอบของฉันคือ ไม่ พร้อมกันนี้ฉันจะไม่มีความเสียใจ
แม้ว่าท้าย ที่สุดจะได้รับรู้ว่าใครคนนั้นคือ "คนที่ใช่" ก็ตาม เพราะฉันไม่อาจจะเอาหัวใจมาเสี่ยงได้

ฉันเชื่อว่า หนังสือทุกเล่มมีคุณค่าอยู่ในตัวของมันเอง
ถ้าหากว่าใครสักคนหรือหลายคน จะไม่เรียนรู้จัก....
ซึมซับเนื้อความที่ลึกซึ้งในนั้น นั่นก็ไม่ได้หมายความว่าคุณค่าในหนังสือเล่มจะลดลง

นี่จึงเป็นสิ่ง ที่ฉันบอกตัวเองเสมอว่า "จงรออย่างยินดีและ เต็มใจจนกว่าจะเจอคน ๆนั้น"
คนที่รักในเนื้อความของ หนังสือมากกว่ารูปเล่มที่สวยงาม และตอนจบที่เป็นไปตามความคาดหมาย ถ้าหากในชีวิตนี้จะไม่มีโอกาสได้พบคนที่รักความเป็นหนังสือเล่มนั้น-- ความ เป็นฉันจริง ๆฉันก็ยังยินดีจะถูกวางไว้บนชั้นหนังสือตามเดิม ดีกว่าอยู่ในมือของคนที่พร้อมจะทำลาย

กำลังใจ กับการเติมเต็มชีวิต

หลายๆ ครั้งในชีวิตเรา เคยประหลาดใจไหมว่า ทำไมบางคนประสบเคราะห์กรรมซ้ำแล้วซ้ำเล่า หรือเป็นโรคร้าย จนหมอบอกว่าไม่มีทางรอด แต่เขาเหล่านั้น กลับสามารถยืนหยัดต่อสู้จนประสบความสำเร็จในชีวิต หรือมีอายุขัยที่ยืนยาวต่อมาได้ หรือทำไมพระมหาชนก จึงมีความเพียรพยายาม ที่จะว่ายน้ำข้ามมหานทีวันแล้ววันเล่า แม้จะยังมองไม่เห็นฝั่ง หรือทำไมนักกีฬาพิการ จึงสามารถเอาชนะความไม่สมประกอบของตน จนคว้าเหรียญทองมาได้ อะไรคือสิ่งที่ทำให้คนเรา มีความมานะบากบั่น และมีความตั้งมั่นที่จะฝ่าฟันอุปสรรคต่างๆ จนไปสู่เป้าหมายแห่งความสำเร็จได้ ถ้าจะบอกว่า สิ่งนั้น คือ "กำลังใจ" ของแต่ละคน เชื่อว่าหลายคนอาจจะนึกไม่ถึงหรือไม่ทันคิด

"กำลังใจ" แม้จะเป็นสิ่งที่มองไม่เห็น แต่ทุกคนก็สัมผัสได้ ถึงพลังอันสำคัญนี้ หลวงวิจิตรวาทการได้เขียนในหนังสือชื่อ กำลังใจ ว่าการที่คนเราจะเผชิญชีวิต หรือฟันฝ่าอนาคตให้ลุล่วงไปด้วยดีได้นั้น เราจะต้องมีกำลังถึง 3 ประการด้วยกัน คือ กำลังกาย, กำลังความคิด และกำลังใจ

กำลังกาย หมายถึง ความเป็นผู้มีอนามัยดี ร่างกายแข็งแรง ซึ่งเป็นความสำคัญเบื้องต้น

กำลังความคิด หมายถึง วิชาความรู้และมันสมองที่ดี

ส่วนกำลังใจ หมายถึง สมรรถภาพ(ความสามารถ) ของดวงจิต ที่เป็นเครื่องส่งเสริม และควบคุมให้ทุกสิ่งทุกอย่าง ดำเนินไปโดยเรียบร้อย เหมาะสม

กำลังกายเป็นเรื่องของร่างกาย กำลังความคิดเป็นเรื่องของมันสมอง และกำลังใจเป็นเรื่องของดวงจิตโดยตรง กำลังทั้งสามนี้ มีความสำคัญเท่าๆ กัน ผู้ใดก็ตามมีพร้อมทั้งสามกำลัง นาวาชีวิตของผู้นั้น ย่อมแล่นไปได้ดี และบรรลุถึงที่หมายได้ไม่ยาก แต่หากจะขาดหรือบกพร่อง ในเรื่องใดเรื่องหนึ่งแล้ว ท่านว่า ขออย่าให้เป็นเรื่อง ขาดกำลังใจ เพราะถ้าขาดกำลังใจแล้ว จะเอากำลังกาย หรือกำลังความคิดมาทดแทนกำลังใจไม่ได้เลย

ยก ตัวอย่างเช่น ชายคนหนึ่งทำการค้าล้มเหลว มีหนี้สินล้นพ้นตัว เมียตีจาก ชายคนนี้หากขาดกำลังใจ เขาก็จะรู้สึกท้อแท้ แม้จะยังมีกำลังกายดี มีกำลังความคิดที่จะใช้ความรู้ความสามารถ พลิกวิกฤตให้เป็นโอกาสได้อีกครั้ง แต่เขาก็จะไม่ทำ และปล่อยชีวิตให้จมปลักกับความทุกข์ และความโศกเศร้าอยู่ตลอดเวลา ตรงกันข้าม หากชายคนนี้เกิดเป็นโรคร้ายซ้ำ แต่เขายังไม่หมดกำลังใจ เขาก็ยังสามารถใช้สมอง สติปัญญา และพลังที่เหลืออยู่ ฮึดสู้กับโรคร้ายและโชคร้ายอย่างไม่ย่อท้อ ที่สุดเขาก็จะสามารถเอาชนะชะตากรรมได้ หรือถ้าหากเขาขาดกำลังความคิด คือไม่มีความรู้ในธุรกิจ จนต้องล้มเหลวครั้งแล้ว ครั้งเล่า แต่ถ้าเขายังมีกำลังใจอยู่ เขาก็จะมีใจไปขวนขวายหาความรู้เพิ่ม และมุ่งมั่นจนชนะอุปสรรคทั้งหลายได้

อีกตัวอย่างที่เห็นได้ง่าย คือ เรื่องของความรัก เราจะเห็นได้ว่า ชายหนุ่มหรือหญิงสาวหากอกหัก มักจะการขาดกำลังใจ ที่จะดำรงชีวิตอยู่ แม้จะมีความรู้ หน้าตาดี ร่างกายแข็งแรง แต่หลายคนกลับคิดไม่ตก หันไปทำร้ายตัวเอง หรือฆ่าตัวตายในที่สุด ในทางตรงกันข้าม ผู้ที่สมหวังในรัก ก็จะมีแรงใจที่จะสร้างเนื้อสร้างตัวจ นเป็นปึกแผ่น ดังนั้น จะเห็นได้ว่า ? กำลังใจ ? เป็นพลังที่สำคัญยิ่ง และมีส่วนช่วยขับเคลื่อนการดำเนินชีวิตของเรา ให้ไปสู่ความสำเร็จได้นานัปการ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องเรียน การทำงาน หรือความรัก ดังที่กล่าวมาแล้ว

โดยทั่วไปกำลังใจของคนเรานั้น จะมี 2 แบบ คือ

1. กำลังใจแบบที่เกิดขึ้นเอง มักเกิด ในสภาพจิตที่รุนแรง หรือเกิดจากความสะเทือนใจอย่างหนัก และมักให้โทษมากกว่าคุณ เนื่องจากเป็นกำลังใจที่เกิดจากอารมณ์ต่างๆ เช่น ความโกธร ความกลัว ความตกใจ ความเกลียด และความหึงหวง เป็นต้น กำลังใจที่ว่านี้ ท่านว่าเป็นกำลังใจที่โลดโผน เกิดขึ้นชั่วแล่น แล้วก็ดับหายไป เช่น ภริยาบางคนกลัวสามีมาก แต่เมื่อถูกทำร้ายมากๆเข้า ก็อาจโกรธจนลืมตัว และเกิดกำลังฮึดสู้ จนแทงสามีตายได้ หรือในเวลาไฟไหม้ ความตกใจ ก็สามารถทำให้บางคนยกของหนักได้ ทั้งๆ ที่ยามปกติทำไม่ได้ เป็นต้น กำลังเหล่านี้ ถือเป็นรูปแบบหนึ่งของกำลังใจ ที่เกิดขึ้นในชั่วขณะนั้น ซึ่งมักอยู่ไม่นาน และไม่ค่อยให้คุณ

2. กำลังใจแบบที่เราก่อให้เกิดขึ้น หรือสร้างขึ้น จะเป็นกำลังใจที่ให้คุณ และมีความยั่งยืนกว่า เพราะเกิดจากดวงจิตที่ตั้งมั่น จะมีชีวิตอย่างเป็นตัวของตัวเอง ไม่ปล่อยไปตามยถากรรม อีกทั้งเป็นเครื่องมือที่จะช่วยแก้ปัญหา ความยากลำบากในชีวิต และยังช่วยเพิ่มพูนกำลังกาย และกำลังความคิดได้อีกด้วย

ตามธรรมดา การที่จะรู้ว่าใครมี "กำลังใจ" หรือไม่ ย่อมต้องมีเหตุแสดงให้เห็น เช่น เมื่อเกิดปัญหาชีวิต เกิดโรคภัยไข้เจ็บ ฯลฯ คนที่มีกำลังใจ จะไม่กลัวและพร้อมจะต่อสู้เพื่อให้อุปสรรคเหล่านี้หมดไป หรือสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ โดยไม่ย่อท้อ ผิดกับคนที่ขาดกำลังใจ มักจะมีอาการตรงข้าม อันเนื่องมาจากเกิดความกลัว ความขลาดที่จะเผชิญปัญหา จึงเกิดวิตกจริต รู้สึกหดหู่ซึมเศร้าอยู่เป็นนิตย์ มองเห็นแต่ปัญหา หาทางออกไม่เจอ อย่างไรก็ดี กำลังใจเป็นสิ่งที่สร้างให้เกิดขึ้นได้ และทำได้หลายประการ ดังที่กลุ่มประชาสัมพันธ์ สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม จะได้ ยกตัวอย่างบางวิธีมาเสนอดังต่อไปนี้

ขจัดความกลัว โดยทั่วไปคนจะกลัว 4 เรื่องคือ กลัวผี กลัวคน กลัวภัยเฉพาะหน้า และกลัวเหตุร้ายจะมาถึง คนที่มีความกลัวอยู่ในนิสัยหรือที่เรียกว่า ?คนขลาด? นั้น ยากที่จะประสบความสำเร็จในชีวิต แม้จะมีความพร้อมในด้านอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นความรู้ หรือทรัพย์สินเงินทอง ดังนั้น เราอาจจัดความกลัวได้ 2 วิธีคือ

วิธีของพระพุทธเจ้า พระพุทธองค์ทรงสอนว่า สิ่งที่ขจัดความกลัวได้ผลที่สุดคือ การแผ่เมตตาจิต ปลูกฝังไมตรีให้เป็นธรรมะประจำใจ เพราะทันที่ที่เรามีเมตตาจิต เราจะไม่กลัวสิ่งใดมาทำอันตราย เพราะเราจะคิดดีต่อผู้อื่นอยู่ตลอดเวลา จึงเสมือนมีเครื่องคุ้มกันภัย และคุ้มกันใจให้หายกลัว

ส่วนอีกวิธีคือ วิธีแบบจิตวิทยา เป็นการสอนวิธีขจัดความกลัว โดยให้เชื่อใน ความเป็นจริง คือ ให้รู้ว่าความจริงเป็นอย่างไร เช่น เรากลัวบางคน เพราะเราไม่รู้ว่าเขาเป็นอย่างไร แต่หากศึกษาให้รู้ประวัติ รู้นิสัยใจคอของเขา ก็จะหายกลัว เป็นต้น ความกลัวเป็นศัตรูร้ายแรงของกำลังใจ การฝึกขจัดความกลัว จะเป็นหนึ่งในวิธีสร้างกำลังใจโดยตรง ยิ่งเรากลัวน้อยลงเท่าไร เราก็ยิ่งมีกำลังใจมากขึ้นเท่านั้น

ขจัดความหวาดวิตก ซึ่งเป็นภัยร้ายที่ทำลายทั้งสุขภาพ และความคิด ดังนั้น เราจะต้องแก้โดยหัดมองโลกในแง่ดี คิดในทางบวก คิดว่าต้อง ?ทำได้? อยู่เสมอ เพราะหากเรามัวแต่กลัวปัญหาอุปสรรค และคิดว่าทำไม่ได้ ก็จะเกิดปริวิตก และทอนกำลังใจตนเอง อีกทั้งจะต้องหาอะไรทำอยู่เสมอ อย่าปล่อยตัวปล่อยใจให้ว่าง ความวิตกก็จะหมดไป เพราะมัวแต่ทำงานไม่มีเวลาไปคิดฟุ้งซ่าน ไร้สาระ

การเป็นตัวของตัวเอง คือ มีความคิดอ่านเป็นของตน ในทางที่มีเหตุมีผล มีความถูกต้องเหมาะสม หรือพูดง่ายๆ ว่ามีหลักการของตนเอง ไม่ยอมให้ใครชักจูงให้ผันผวน ไปจากแนวคิดของตน คนเหล่านี้คือ ผู้ที่มีกำลังใจแท้ คือ มีกำลังใจที่จะต่อสู้ และกำลังใจที่จะหักห้ามตนเอง ไม่ให้ทำผิดจากหลักการที่ตั้งไว้

การสร้างนิสัยสดชื่น ความสดชื่น เป็นสิ่งที่แสดงออกถึงความสามารถ ที่จะมีชีวิตอยู่ และพร้อมเติบโตก้าวหน้าต่อไป ทำให้ผู้อยู่ใกล้มีความสุขสดชื่นไปด้วย แม้ว่าในความเป็นจริง เราอาจจะมีทุกข์ แต่หากเราเอาแต่โศกเศร้าทุกข์ร้อน นอกจากจะทำให้เรารู้สึกอ่อนแอ ทั้งร่างกายและจิตใจแล้ว ผู้คนก็จะพากันหนีห่าง ดังนั้น เราจึงควรสร้างนิสัยสดชื่นไว้อยู่เสมอ ด้วยการสร้างสิ่งแวดล้อมรอบตัว ให้สดชื่นแจ่มใส เช่น ปลูกไม้ดอกในบ้าน หัดมองโลกในแง่ดี ขบขัน ประกอบคุณงามความดี เช่น ทำบุญ จะทำให้รู้สึกอิ่มเอิบสดชื่นเช่นกัน

นอกจากวิธี การข้างต้นแล้ว เรายังสามารถเพิ่มพูนกำลังใจให้มากขึ้น ด้วยการนำข้อคิด คำคม คำสอนที่เป็นคติจากหนังสือ คำพูด หรือการดำรงชีวิตที่ดีของผู้อื่น มาเป็นแบบอย่างได้ เช่นคำคมที่ว่า อัจฉริยะมีเพียงหนึ่งเปอร์เซ็นต์ นอกนั้นเกิดจากหยาดเหงื่อ และความเพียรพยายาม อย่าทำความชั่ว เพราะคิดว่าผิดนิดเดียว และอย่าละเว้นทำดี เพราะคิดว่าได้กุศลน้อยนิด เป็นต้น การสร้างกำลังใจด้วยวิธีการต่างๆ ที่กล่าวมาแล้ว แม้จะต้องฝืนใจทำบ้างในเบื้องต้น แต่เชื่อว่า ถ้าเราฝึกบ่อยๆ ให้เกิดความเคยชิน จนเป็นนิสัย ก็จะทำให้เรากลายเป็นคนเข้มแข็ง และมี "กำลังใจ" อันเป็นพลังผลักดันให้ชีวิตประสบความสำเร็จในทุกๆ ด้านต่อไป